Bardzo ważna kwestia i część życia seksualnego. Jeśli chcesz kontrolować spłodzenie dziecka czy uprawiać seks bez obawy o choroby przenoszone drogą płciową to ważny dla Ciebie temat.
Na samym początku warto powiedzieć, o kwestii doboru środka. Staraj się dobierać względem wygody jak i skuteczności. O ile wybór prezerwatywy jest najbardziej popularny to jednak warto wiedzieć jaki arsenał ochrony ma nam do zaoferowania dziś medycyna. Ponieważ jesteśmy ludźmi i każdy z nas jest indywidualny tak każda metoda antykoncepcji nie musi wcale być dobra dla obu partnerów.
W przypadku chłopców jest mniej metod, gdyż np. wybór między prezerwatywami ma tylko taki, że może być ona z lateksu bądź nie, znów u dziewczyn jest dużo większy wachlarz metod i może wybrać zwykłą lub hormonalną.
O ile wybór zwykłej nie jest specjalnie skomplikowany tak przy hormonalnej już tak i najlepiej by dobór jej był ściśle związany z lekarzem ginekologii i badań hormonów by niechcący sobie nie przysporzyć kłopotów ze zdrowiem (dla większego komfortu rozmowy i podejścia lekarz - pacjent, lepiej wybrać się do lekarza z wizytą prywatną, na NFZ różnie bywa).
Metody i ich opis poniżej:
W opisie niektórych metod zamieszczony jest także Wskaźnik Pearla.
O czym informuje wskaźnik Pearla?
Wskaźnik (indeks) Pearla przedstawia liczbę niepożądanych ciąż, do których doszło w wyniku regularnego pożycia seksualnego u 100 par stosujących daną metodę antykoncepcji przez rok. Dlatego też im mniejszą ma wartość wskaźnik Pearla, tym bardziej skuteczna jest obrana metoda antykoncepcji. Np. wskaźnik 3 oznacza, że na 100 par stosujących w ciągu daną metodę antykoncepcji, 3 z nich zaszły w ciążę. Przy braku stosowania jakichkolwiek zabezpieczeń wskaźnik Pearla wynosi 80-90, co oznacza, że na 100 par właśnie tyle (czyli 80 do 90) będzie spodziewać się dziecka.
-
Prezerwatywa dla mężczyzn - Prezerwatywa dla kobiet - Tabletki -
Pigułka po (Awaryjna) - Błona do pochwy - Kapturek na szyjkę macicy - Gąbka plemnikobójcza - Plastry -
Implanty - Pierścień (krążek) dopochwowy - Środki plemnikobójcze -
Zastrzyki - Metoda Billingsów - Metoda LAM - Metoda objawowo-termiczna -Kalendarzyk - Wstrzemięźliwość
seksualna - Seks przerywany -
Wkładki wewnątrzmaciczne - Żel dla mężczyzn
Opis: Najważniejszą bronią w walce z rozprzestrzenianiem się epidemii są prezerwatywy. ZAWSZE stosuj prezerwatywy jeśli nie masz pewności czy ty lub twój partner/partnerka nie jest zakażony/a. Pary, które nie robiły sobie testów na HIV, a miały w przeszłości kontakty bez zabezpieczenia, powinny zawsze stosować prezerwatywy. Można z nich zrezygnować, gdy wynik testu będzie negatywny dla obojga partnerów i gdy partnerzy będą sobie wierni. Pamiętajmy, że wynik testu jest miarodajny po ok. 3 miesiącach od niebezpiecznego kontaktu, bo tyle czasu zajmuje organizmowi wytworzenie przeciwciał wykrywalnych w teście.
Jak kupować?
* kupuj prezerwatywy w aptece, drogerii lub sklepie;
* nie kupuj prezerwatyw na bazarze;
* uważaj na prezerwatywy z seks- shopu (sprawdź czy mają atest, szczególnie te zagraniczne);
* uważaj na prezerwatywy z kiosku (mogły np. długo leżeć na słońcu na wystawie).
Wybór
* masz duży wybór prezerwatyw (nawilżane, zapachowe, z wypustkami itp.);
* dobrze, aby prezerwatywa była nawilżana;
* warto kupić także środek nawilżający (tzw. lubrykant) na bazie wody (nie oliwy) – stosowanie środka nawilżającego zmniejsza prawdopodobieństwo pęknięcia prezerwatywy;
* NIGDY nie stosuj do nawilżania prezerwatywy produktów na bazie oleju (oliwki dla dzieci, kremu, oliwy itp.), ponieważ może to uszkodzić lateks.
Zakładanie i używanie
Etap 1.
* upewnij się, że foliowe opakowanie jest nieuszkodzone (naciśnij opakowanie; jeśli jest w nim powietrze, znaczy to, że prezerwatywę można stosować bez obaw);
* delikatnie rozerwij folię (uważaj na długie paznokcie, pierścionki); nie rozcinaj folii nożyczkami lub nożem;
*wyjmij prezerwatywę;
*odsuń napletek;
*zwinięty rulonik powinien znajdować się na zewnątrz, tak aby łatwo można było rozwinąć prezerwatywę (jeśli przyłożysz gumkę do żołędzi członka złą stroną, wyrzuć ją, a nie odwracaj i nie rozwijaj - na czubku mogła zostać odrobina prejakulatu);
*na czubku prezerwatywy znajduje się zbiorniczek na nasienie - przed założeniem prezerwatywy ściśnij go dwoma palcami, aby nie zostało w nim powietrze mogące spowodować pęknięcie prezerwatywy;
*rozwiń prezerwatywę aż do nasady członka, wygładź prezerwatywę, aby usunąć pęcherzyki powietrza;
Etap II.
*w czasie stosunku sprawdzaj co pewien czas, czy prezerwatywa się nie zsuwa;
Etap III,
*po wytrysku wyjmij członek, gdy znajduje się on jeszcze w częściowym wzwodzie;
*zdejmij prezerwatywę z dala od narządów płciowych partnerki;
*zawiąż prezerwatywę i wyrzuć do kosza (nie do toalety);
*prezerwatywę można użyć tylko jeden raz!!!
*jeśli prezerwatywa pękła, macie 72 godziny, aby zapobiec nieplanowanej ciąży; ginekolog może wypisać partnerce receptę na pigułkę awaryjną, której działanie polega na niedopuszczeniu do zapłodnienia.
Skuteczność:
Według danych Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, skuteczność prezerwatyw w zapobieganiu ciąży waha się od 88% (z uwzględnieniem błędów użytkowników czyli np. nieregularnego stosowania, niewłaściwego założenia, użycia przeterminowanej prezerwatywy) do 98% (użycie idealne - przy każdym stosunku, bez błędów). Założenie 2 prezerwatyw nie zwiększa zabezpieczenia przed ciążą i chorobami!!!
Środki plemnikobójcze - ważna informacja
Stosowany do nawilżania niektórych prezerwatyw oraz jako składnik środków antykoncepcyjnych (globulki, pianki) środek plemnikobójczy Nonoxynol-9 może zwiększać ryzyko zakażenia HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową, ponieważ substancja ta może powodować podrażnienia tkanki pochwy i czynić ją bardziej podatną na zakażenia. Ryzyko jest największe w przypadku wielokrotnych stosunków z użyciem N-9 w ciągu dnia lub w przypadku stosunków analnych.
N-9 zwiększa wprawdzie zabezpieczenie przed niechcianą ciążą, ale nie powinny go stosować pary, które nie mają pewności co do tego czy nie są nosicielami HIV lub innych chorób.
________________________________________________________________________________________________
Dostępność
Produkt ten jest obecnie niedostępny w Polsce. W Europie jest dostępny od 1992 r. Można je zamówić np. w holenderskim sklepie online z prezerwatywami tutaj.
Co to jest?
Prezerwatywa dla kobiet wykonana jest z poliuretanu (FC Female Condom) lub syntetycznego nitrylu (FC2), ma 17 cm długości (podobnie jak prezerwatywa dla mężczyzn). Na obu jej końcach znajdują się elastyczne pierścienie. Jest mocniejsza niż prezerwatywy lateksowe i nie powoduje uczuleń. Do jej nawilżania można używać lubrykantów na bazie wody lub oleju. Można ją założyć nawet na 8 godzin przed stosunkiem, aby nie burzyć spontaniczności zbliżenia. Chroni przed ciążą, HIV i innymi chorobami.
Jak stosować?
*wyjmij prezerwatywę z opakowania;
*ściśnij wewnętrzny pierścień (zamknięty na końcu) tak, aby stał się wąski;
*ustaw się w wygodnej pozycji (kucnij; stań z jedną nogą uniesiona lub się połóż);
*delikatnie wsuń wewnętrzny pierścień wraz z prezerwatywą do pochwy;
*trzymaj kciuk na zewnątrz pochwy, a palcem wskazującym popchnij wewnętrzny pierścień jak najgłębiej;
*zewnętrzny pierścień powinien pozostać na zewnątrz pochwy, zakrywając lekko jej wejście;
*pomóż partnerowi przy wprowadzaniu członka;
*aby wyjąć prezerwatywę, delikatnie skręć zewnętrzny pierścien i wyciągnij prezerwatywę.
Tabletki
Rodzaje
Istnieją dwa rodzaje pigułek:
*jednoskładnikowe (tzw. minipigułki, zawierają tylko jeden hormon);
*dwuskładnikowe (dwa hormony).
Istnieje też podział na pigułki jednofazowe (każda tabletka w opakowaniu zawiera taką samą ilość hormonu), a także dwu- i trójfazowe (dawka hormonu zmienia się w kolejnych pigułkach w opakowaniu).
Jak zdobyć?
Musisz iść do ginekologa, który cię zbada, zmierzy ciśnienie, zapyta o twoje choroby i zleci badanie krwi. Lekarz musi przeprowadzić dokładny wywiad przed zapisaniem ci tabletek - na przykład jeśli w twojej bliskiej rodzinie występowały przypadki raka piersi czy narządów rodnych u kobiet, stosowanie pigułek może przyczynić się do wzrostu ryzyka zachorowania na niektóre nowotwory. Powiedz lekarzowi, jeśli palisz, masz problemy z wątrobą lub układem krwionośnym. Poinformuj lekarza o wszystkich przewlekłych chorobach i przyjmowanych lekach.
________________________________________________________________________________________________
Przyjmując pigułki musisz być pod stałą kontrolą lekarza - powinnaś mieć regularnie mierzone ciśnienie tętnicze, badanie stężenia cukru, cholesterolu i trójglicerydów we krwi, testy czynności wątroby, raz do roku USG piersi i cytologię. Jeśli lekarz nie wykazuje takiej dbałości, domagaj się badań lub zmień lekarza.
Ile to kosztuje?
Ceny za 1 opakowanie kształtują się od ok. 10 zł (Microgynon, Diane35, Rigevidon) do 30-40 zł (Logest, Yasmin, Harmonet). Niższa cena nie oznacza gorszej jakości pigułek; najważniejsze, by kobieta czuła się po nich dobrze. Warto szukać najtańszych aptek i kupować potrójne opakowania pigułek, można wtedy sporo zaoszczędzić.
Działanie
Pigułki zawierają hormony podobne do naturalnych hormonów kobiecych, które wpływają na organizm hamując owulację (jajeczkowanie), czyli nie ma możliwości połączenia plemnika z komórką jajową, bo komórka jajowa nie uwalnia się z jajnika; dlatego jeśli kobieta bierze pigułki, nie może w żaden sposób wyliczyć sobie dni płodnych, bo to jej w ogóle nie dotyczy i nie musi się tym przejmować.
Dodatkowo pigułki zagęszczają śluz wydzielający się z szyjki macicy, dzięki czemu nawet gdyby doszło do owulacji, plemniki będą miały utrudnioną drogę do spotkania z komórką jajową.
Kobieta przyjmująca pigułki dwuskładnikowe ma co miesiąc krwawienie (tzw. krwawienie z odstawienia, niejako wymuszone przez odstawienie hormonu), podczas którego złuszcza się błona śluzowa macicy.
Skuteczność
Skuteczność pigułek dwuskładnikowych jest bardzo wysoka: od 98% do 99,8%. Kobieta jest bezpieczna przez cały czas, także przez 7 dni, gdy robi przerwę w zażywaniu pigułek.
Uwaga! Są sytuacje, w których skuteczność tabletki jest osłabiona:
*zażywanie niektórych antybiotyków i leków (amoksycylina, tetracykliny, ampicylina, rifampina, carbamazepamina, etosuksymid, metronidazol, fenobarbital, fenytoina, primidon, troglitazon, ampicylina, chloramfenikol, neomycyna, penicylina V, sulfonamidy,dihydroergotamina, leki uspokajające);
*zażywanie niektórych leków przeciwgrzybicznych (np. na grzybicę pochwy), przeciwpadaczkowych
zażywanie preparatów ziołowych na bazie dziurawca;
*wymioty, ostra biegunka (szczególnie w czasie pierwszych 4 godzin po zażyciu tabletki, bo tyle mniej więcej trwa wchłanianie jej składników).
Zalety:
*bardzo duża skuteczność w zapobieganiu ciąży;
*u wielu kobiet miesiączki są mniej obfite i mniej bolesne;
*niektóre pigułki pomagają w leczeniu trądziku;
*dla wielu par pigułki oznaczają lepsze życie seksualne (bez obaw o niechcianą ciążę);
*pigułki zapewniają w pewnym stopniu ochronę przed rakiem jajnika, endometrium, ciążą pozamaciczną, tworzeniem się cyst na jajnikach;
*zmniejszają syndrom przedmiesiączkowy;
*dzięki regularnym wizytom u lekarza ewentualne zmiany chorobowe i nowotworowe są wykrywane wcześniej (większa szansa na wyleczenie);
*możliwość przełożenia okresu (np. na czas ważnego wyjazdu).
Możliwe skutki uboczne:
*przez pierwsze (na ogół 3) miesiące mogą pojawić się takie objawy jak plamienie, nadwrażliwość piersi, bóle głowy i nudności - objawy te powinny ustąpić, jeśli się utrzymują, być może trzeba zmienić rodzaj pigułek;
*u niektórych kobiet dochodzi do osłabienia popędu seksualnego i stanów depresyjnych (nie znaczy to, że nie można brać pigułek - trzeba po prostu zmienić rodzaj);
*jeśli kobieta miała nieregularne cykle miesiączkowe przez rozpoczęciem przyjmowania pigułek, po zaprzestaniu ich przyjmowania może nie mieć okresu nawet do pół roku;
*tabletki mogą wpłynąć na obniżenie tolerancji soczewek kontaktowych (w przypadku niepożądanych objawów należy skontaktować się z okulistą);
*u kobiet biorących pigułki - szczególnie tych palących papierosy po 35 roku życia - występuje podwyższone ryzyko wystąpienia zatorów w naczyniach krwionośnych (ryzyko jest także wyższe, gdy trzeba długo leżeć, np. po operacji);
*najnowsze badania sugerują, że pigułka nieznacznie zwiększa ryzyko raka piersi (być może jednak dane te biorą się stąd, że, że kobiety biorące tabletki częściej się badają, co przyczynia się do tego, że rak piersi jest u nich częściej wykrywany). Po 10 latach od zaprzestania stosowania pigułek ryzyko jest takie samo jak u kobiet, które nigdy nie stosowały antykoncepcji hormonalnej;
*należy dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania, gdzie znajduje się spis wszystkich możliwych przeciwwskazań, skutków niepożądanych i interakcji z innymi lekami;
*gdybyś podczas brania pigułek odczuwała poważne, niepokojące skutki uboczne, koniecznie zgłoś to lekarzowi.
Sposób przyjmowania:
W opakowaniu pigułek znajduje się 21 tabletek (czasami 28, ale wtedy 21 jest z hormonami, a pozostałe 7 nie zawiera hormonów, pomagają tylko nie wypaść z rytmu codziennego łykania tabletek).
Pierwszą tabletkę najlepiej wziąć pierwszego dnia cyklu (czyli na początku miesiączki) - wtedy jesteś w pełni zabezpieczona. Jeśli pierwszą tabletkę weźmiesz pomiędzy 2 a 5 dniem cyklu, przez pierwszy tydzień stosowania używaj dodatkowo prezerwatywy do zabezpieczenia.
Pigułki łykasz codziennie, najlepiej o tej samej porze, ale nie później niż w ciągu 12 godzin od stałej godziny (czyli np. bierzesz codziennie o 10 rano, więc kolejną musisz wziąć do 22 następnego dnia) przez 21 dni (3 tygodnie), a potem robisz 7 dni przerwy, w czasie której pojawi się miesiączka (w czasie przerwy też jesteś bezpieczna).
Bywa, że krwawienie się nie pojawia - raczej nie świadczy to o ciąży (jeśli oczywiście stosowałaś pigułki prawidłowo), ale jeśli także kolejny okres się nie pojawi, idź do lekarza aby wykluczyć ciążę. Po 7 dniach trzeba zacząć kolejne opakowanie, nawet jeśli krwawienie nadal trwa.
Jeśli zapomnisz o tabletce:
Jeżeli opóźnienie wynosi mniej niż 12 godzin, należy natychmiast zażyć zapomnianą pigułkę; następną pigułkę należy wziąć o zwykłej porze. Skuteczność antykoncepcyjna jest zachowana.
Przykład:
Jeżeli opóźnienie przekracza 12 godzin, sprawdź której pigułki z opakowania zapomniałaś:
Tydzień 1 (tabletki 1-7)
Zapomnienie tabletki w pierwszym tygodniu jest najbardziej ryzykowne.
- Jeśli nie miałaś stosunków w ciągu 7 dni przed tym incydentem, zażyj jak najszybeciej zapomnianą tabletkę, a kolejne przyjmuj o zwykłęj porze. Przez 7 kolejnych dni stosuj dodatkowo prezerwatywy;
- Jeśli miałaś stosunek w ciągu 7 dni przed zapomnieniem tabletki, istnieje ryzyko ciąży. Skontaktuj się jak najszybciej z lekarzem (o ile nie minęły 72 godziny lekarz może Ci zapisać antykoncepcję awaryjną).
Tydzień 2 (tabletki 8-14)
Zażyj zapomnianą tabletkę jak najszybciej i kontynuuj opakowanie jak zwykle. Nie ma ryzyka ciąży.
Tydzień 3 (tabletki 15-21)
Masz dwa wyjścia. Jeśli zastosujesz jedno z nich, skuteczność będzie zachowana i nie będzie ryzyka ciąży:
- albo zażyj jak najszybciej zapomnianą pigułkę i dokończ opakowanie jak zwykle, ale nie rób 7 dni przerwy tylko od razu zacznij kolejne opakowanie;
- albo nie bierz już kolejnych pigułek, tylko od razu zrób 7 dni przerwy (możesz ewentualnie skrócić przerwę do mniej niż 7 dni, ale nigdy jej nie przedłużaj), a po tym zacznij kolejne opakowanie.
Jeżeli nie przyjęto więcej niż jednej pigułki, najlepiej skonsultować się z lekarzem.
Pigułki jednoskładnikowe:
W Polsce dostępne są pigułki bez estrogenów (Cerazette). Podobnie jak pigułki dwuskładnikowe hamują one jajeczkowanie i zagęszczają śluz szyjkowy. Ich podstawową zaletą jest to, że mogą je stosować kobiety, które z przyczyn zdrowotnych nie mogą stosować klasycznych pigułek, a także kobiety karmiące piersią.
Stosowanie:
Można zacząć stosowanie pigułki jednoskładnikowej w dowolnym dniu cyklu - przez pierwsze dwa dni stosowania pigułek należy stosować dodatkowo prezerwatywy. Po porodzie należy rozpocząć przyjmowanie tabletek w ciągu 21 dni od porodu. Pigułki te łyka się codziennie, bez 7-dniowej przerwy czyli przez 28 dni (4 tygodnie) a potem od razu zaczyna się kolejne opakowanie. Oznacza to, że nie ma się miesiączki, ale mogą się w czasie cyklu pojawić nieregularne plamienia.
Uwaga! Pigułki jednoskładnikowe należy przyjmować o tej samej porze. Przyjęcie pigułki z 3-godzinnym opóźnieniem oznacza osłabienie działania i trzeba stosować dodatkowe zabezpieczenie przez kolejnych 7 dni (np. prezerwatywę).
„Generacje” tabletek
Antykoncepcja hormonalna polega na przyjmowaniu środków zawierających hormony. Mogą znajdować się w nich estrogeny i progestageny.
Producenci cały czas pracują nad nowymi odmianami progestagenu (syntetycznego progesteronu), które byłyby jak najbardziej podobne w działaniu do naturalnego hormonu – dlatego mówimy o „generacjach” tabletek. Pierwsze tabletki pojawiły się na początku lat 60-tych. Od tamtej pory dawka estrogenów w tabletkach dwuskładnikowych (etynyloestradiolu) została stopniowo zmniejszona z 150 mikrogramów do 20/30 mikrogramów. Dzięki temu zminimalizowano ryzyko chorób układu krążenia, na których wystąpienie wpływa m.in. stosowanie środków hormonalnych.
W tabletkach pierwszej generacji progestagen występował w formie noretysteronu, noretynodrelu oraz linestrenolu.
Lewonorgestrel (oraz norgestrel i norgestron) jest składnikiem tabletek drugiej generacji. Ten progestagen został wynaleziony w latach 70. Jest powszechnie stosowany np. w USA, gdzie nadal opracowuje się formuły nowych pigułek zawierających właśnie tę odmianę.
W latach 90. w aptekach pojawiły się pigułki trzeciej generacji, zawierające dezogestrel, gestoden i norgestimat. Te hormony miały zmniejszyć efekty uboczne brania pigułek. Progestageny trzeciej generacji mają u niektórych użytkowniczek wpływ na zmniejszenie trądziku, nie wpływają natomiast negatywnie na ciśnienie krwi czy wzrost wagi. Jeśli lekarz wyrazi zgodę, mogą je przyjmować osoby z cukrzycą. Nie zostało udowodnione, że pigułki trzeciej generacji są lepsze od tych z pierwszej i drugiej. Pojawiły się nawet protesty i petycje w sprawie zakazu sprzedaży pigułek z dezogestrelem i gestodenem ze względu na doniesienia o zwiększonym ryzyku zatorów w żyłach.
W pigułkach czwartej generacji znajduje się hormon drospirenon lub dienogest. Rzadziej powodują efekty uboczne w postaci zatrzymywania wody w organizmie, uczucia opuchnięcia, korzystnie wpływają na stan skóry i włosów. Drospirenon może zwiększać poziom potasu we krwi, dlatego tych pigułek nie powinny stosować kobiety ze schorzeniami wątroby, nerek i nadnerczy.
Tabletki antykoncepcyjne powinny być dobierane indywidualnie. Z tego powodu nie należy sądzić, że im nowsza generacja pigułek, tym są one lepsze. Każda kobieta może inaczej reagować na dany rodzaj, bądź generację tabletek.
Podane ceny są orientacyjne. Symbol ® oznacza refundację tabletek.
"Azalia" Gedeon Richter 30zł
"Artizia" Zentiva 23zł
"Cerazette" Organon 40zł
"Cyprest" (R) Polfa Pabianice 12,64zł(po refundacji - 8,45zł)
"Dessette" Sun-Farm 25zł
"Dessette" Mono Sun-Farm 25zł
"Diane35" (R) Bayer Schering 14,68zł (po refundacji – 10,49zł)
"Femipol" Polfa Pabanice 23zł
"Femoden" Bayer Schering 38zł
"Harmonet" Wyeth-Lederle 38zł
"Jeanine" Bayer Schering 43zł
"Kontracept" Polfa Pabianice 26zł
"Limetic" Polpharma 32zł
"Logest" Bayer Schernig 40zł
"Marvelon" Organon 32zł
"Mercilon" Organon 32zł
"Microgynon 21" (R) Forfarm 11.09zł
"Microgynon 21" (R) Bayer Schering 10,31, (po refundacji – 4,72zł)
"Midiana" Gedeon Richter 33zl
"Novynette" Gedeon Richter 18zł
"Naraya" Temapharm 38zł
"Naraya" Plus Temapharm 36zł
"OC 35 " (R) Polfarmex 11,94, (po refundacji – 7,75zł)
"Ovulan" Polfa Pabianice 38zł
"Ovulastan" Polfa Pabianice 25zł
"Regulon" Gedeon Richter 29zł
"Rigevidon" (R) Gedeon Richter 10,31zł, (po refundacji - 5zł)
"Qlaira Bayer" Schering 58zł
"Yasmin" Bayer Schering 53zł
"Yasminelle" Bayer Schering 53zł
"Yaz Bayer" Schering 53zł
"Stediril 30" (R) Pfizer Europe 8,37, (po refundacji – 2,78zł)
"Sylvie 20" Symphar Polska 26zł
"Sylvie 30" Symphar Polska 27zł
"Syndi 35" (R) Symphar Polska 12,08, (po refundacji – 7,89zł)
"Symonette" SymPhar 28zł
________________________________________________________________________________________________
Awaryjna antykoncepcja (pigułka po)
Awaryjna (po stosunku)
W przypadku niezabezpieczonego stosunku, pęknięcia prezerwatywy, a także gwałtu, można zapobiec niechcianej ciąży stosując tzw. antykoncepcję awaryjną (czy inaczej: antykoncepcję „po stosunku”, antykoncepcję „po”, antykoncepcję doraźną, postkoitalną).
Skąd wziąć?
Aby zastosować taką formę antykoncepcji, dziewczyna musi udać się do lekarza (najlepiej do ginekologa, ale może to być dowolny inny lekarz) i poprosić o receptę na pigułki. W Polsce dostępne są tabletki awaryjne zawierające lewonorgestrel - pierwsza generacja), które kosztują około 50 zł, nie podlegają refundacji oraz tabletki zawierające octan ulipristalu - druga generacja, które kosztują ponad 100 zł i od 2015 roku maja być dostępne bez recepty.
Jeśli absolutnie nie macie możliwości dostania się do lekarza ginekologa, próbujcie u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (dawniej: ogólnego, pierwszego kontaktu, rodzinnego) - w końcu to sytuacja awaryjna i powinien wypisać receptę.
Jeśli para prowadzi regularne współżycie, warto aby zdobyć wcześniej taką receptę i wykupić lek (najlepiej podzielić się kosztami, bo to Wasza wspólna odpowiedzialność). W przypadku sytuacji ryzykownej pigułka będzie dostępna od razu, bez potrzeby denerwowania się i wydawania pieniędzy na prywatną wizytę u lekarza, szczególnie jeśli zdarzy się, że np. gumka pęknie w weekend. Warto mieć ten środek w domu także dlatego, że liczy się czas – najskuteczniejszy jest, gdy kobieta zażyje go w ciągu 24 godzin od niezabezpieczonego stosunku.
Tych środków nie powinny przyjmować kobiety z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, także te będące już w ciąży czy karmiące. Interakcje z lekami są opisane w ulotce, można też poradzić się w aptece.
Interakcje z innymi lekami:
Należy poinformować lekarza o jednoczesnym przyjmowaniu innych leków, szczególnie:
Pobudzających enzymy wątrobowe;
Przeciwpadaczkowych, np. barbituranów (w tym prymidonu), fenytoiny, karbamazepiny;
Leków przeciwgruźliczych, np. ryfampicyny, ryfabutyny;
Leków przeciwwirusowych, np. rytonawiru;
Leków przeciwgrzybicznych, np. gryzeofulwiny;
Leków ziołowych zawierających dziurawiec zwyczajny (hypericum perforatum) i cyklosporyny.
Skuteczność
Według danych organizacji Marie Stopes International, w przypadku przyjęcia antykoncepcji awaryjnej do 24 godzin po ryzykownej sytuacji, skuteczność w zapobieganiu ciąży wynosi 95%, między 24 a 48 godzin wynosi 85%, a między 48 a 72 godzin spada do 58%.
Inne dane mówią o 23 ciążach na 1000 kobiet w przypadku zastosowania środków pierwszej generacji oraz 9 ciążach na 1000 przy środkach drugiej generacji.
Działanie
Mechanizm działania tabletek to blokowanie i opóźnianie w czasie owulacji. Wyniki najnowszych badań sugerują, że nie ma innych mechanizmów działania i że środki nie działają przeciwzagnieżdżeniowo.
Stosowanie
Antykoncepcję awaryjną stosuje się doustnie.
Lewonorgestrel – połyka się 1 tabletkę jak najszybciej w ciągu 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku. Jeśli w ciągu 3 godzin od zażycia tabletki nastąpiły wymioty, należy zażyć jeszcze jedną.
Octan ulipristalu - zażywa się jedną pigułkę nie później niż 120 godzin po stosunku (5 dni). Jeśli w ciągu 3 godzin od zażycia tabletki nastąpiły wymioty, należy zażyć jeszcze jedną.
Antykoncepcji awaryjnej nie wolno stosować często - nie może ona zastąpić regularnych metod antykoncepcji jak pigułka lub prezerwatywa, ponieważ pigułki awaryjne zawierają bardzo dużą dawkę hormonów.
Działania niepożądane
Pigułki awaryjne mogą powodować nudności, bóle głowy, biegunkę, wymioty, bolesność piersi, uczucie zmęczenia, ból brzucha, zaburzenia cyklu miesiączkowego. Część kobiet jednak nie zauważa po ich przyjęciu niemal żadnych objawów.
Upewnienie się o skuteczności
Jeśli spodziewana miesiączka opóźni się więcej niż 7 dni, należy upewnić się czy nie doszło do ciąży, robiąc test ciążowy.
Mit
Pigułka awaryjna to nie to samo co pigułka poronna! Antykoncepcja awaryjna służy do zapobiegania ciąży i nie powoduje poronienia.
________________________________________________________________________________________________
Błona dopochwowa w polsce jest raczej niedostępną metodą antykoncepcji. To cienki, plastikowy lub gumowy (guma lateksowa) w kształcie kopuły, której brzeg jest wzmocniony na wyginanie, pierścieniem. Aby skuteczność była większa, producenci dodatkowo pokrywają je środkiem plemnikobójczym. Warto wiedzieć, że rozmiary błon dopochwowych wahają się od 5 do 10,5 cm i właściwa wielkość powinna być dobrana przez lekarza ginekologa (który powinien nauczyć kobietę prawidłowego zakładania błony). Kobieta samodzielnie umieszcza błonę w pochwie godzinę przed planowanym stosunkiem i powinna ją usunąć sześć–osiem godzin po zakończeniu aktywności seksualnej. Główną zaletą błony jest możliwość wielokrotnego użytku. Niestety, jest to mało skuteczna metoda antykoncepcji, przy skrupulatnym przestrzeganiu zasad – wskaźnik Pearla wynosi 6,0 a przy stosowaniu typowym – aż 20,0. Skuteczność spada, jeśli kobieta przytyje/schudnie (3 kg), ponieważ rozmiar pochwy może ulec zmianie i należy ponownie wybrać się do lekarza w celu ustalenia właściwego rozmiaru błony dopochwowej.
Niektóre zalety stosowania błony dopochwowej:
*nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego (jak np. zakładanie prezerwatywy),
*niemal zupełnie obojętna dla zdrowia,
*może zapobiegać niektórym zakażeniom przenoszonym drogą płciową (np. rzeżączce),
*nie wymaga ingerencji hormonalnej.
Niektóre wady stosowania błony dopochwowej:
*w zasadzie niedostępna w Polsce (można zamówić ją przez internet),
*błona może się przemieścić i wypaść,
*założenie błony może stanowić trudność,
*może powodować dyskomfort w czasie stosunku (zmniejsza doznania wynikające z podrażnienia członkiem szyjki macicy *iniektórych fragmentów pochwy),
*błona może uwierać i ocierać,
*zwiększa ryzyko zakażenia układu moczowego.
Możliwe efekty uboczne stosowania błony dopochwowej:
*zwiększone ryzyko zakażeń układu moczowego,
*uczulenie na gumę lateksową,
*podrażnienia pochwy spowodowane gumą lateksową lub środkiem plemnikobójczym.
Niektóre przeciwwskazania do stosowania błony dopochwowej:
*wady w budowie anatomicznej, np. przegroda pochwy,
*zmniejszone napięcie błony mięśniowej pochwy,
*nieprawidłowo ukształtowany tylny brzeg spojenia łonowego,
*nawracające zapalenia układu moczowego,
*ostre zapalenia pochwy,
*uczulenie na gumę lateksową,
*nieumiejętność nauczenia się zakładania i wyjmowania błony.
________________________________________________________________________________________________
Kapturki naszyjkowe umieszcza się na szyjce macicy – stanowią one mechaniczną barierę dla plemników. Są wykonane z gumy silikonowej i mają kształt naparstka (stożka albo walca), co ułatwia jego przyleganie do szyjki macicy. Rozmiary kapturków wahają się między 2 a 3 cm i są dobierane indywidualnie przez lekarza ginekologa. Kobieta musi się nauczyć go zakładać i zdejmować samodzielnie (podobnie jak błonę dopochwową). Aby zwiększyć skuteczność metody, zaleca się dodatkowo stosowanie środków plemnikobójczych.
Kapturek naszyjkowy po założeniu jest utrzymywany przez mięśnie ściany pochwy i przylega do szyjki macicy. Brzeg kapturka rozszerza się ku dołowi, dzięki czemu kieruje spermę do rowka, który ją zatrzymuje i wystawia na działanie środka plemnikobójczego.
Kapturek naszyjkowy nie jest metodą, którą można by polecać. Jego skuteczność jest nieporównywalnie niższa niż wielu innych metod (wskaźnik Pearla: 6,0–40,0).
Niektóre zalety stosowania kapturka naszyjkowego:
* nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego (jak np. zakładanie prezerwatywy),
* niemal zupełnie obojętny dla zdrowia.
Niektóre wady stosowania kapturka naszyjkowego:
* w zasadzie niedostępny w Polsce (można go zamówić przez internet),
* kapturek może się przemieścić, a nawet wypaść,
* powoduje pogorszenie doznań związanych ze stymulacją szyjki macicy,
* może uczulać (na silikon),
* może powodować dyskomfort i otarcia.
Możliwe przeciwwskazania do stosowania kapturka naszyjkowego:
* potwierdzona nadwrażliwość na silikon,
* nieumiejętność nauczenia się zakładania i zdejmowania kapturka.
________________________________________________________________________________________________
Gąbka plemnikobójcza to mechaniczna metoda antykoncepcji. Gąbka to niewielki, okrągły przedmiot z wgłębieniem pośrodku, wykonany z pianki poliuretanowej. Gąbki używa się jednorazowo przez umieszczenie jej w pochwie przed stosunkiem. Aby zwiększyć jej skuteczność, producenci nasączają ją środkiem plemnikobójczym. Gąbka zapewnia ochronę przed niepożądaną ciążą przez 30 godzin od chwili założenia; niestety jest to mało skuteczna metoda antykoncepcji.
Gąbka po umieszczeniu w pochwie jest utrzymywana przez mięśnie ściany pochwy i przylega do szyjki macicy. Stanowi mechaniczną barierę dla plemników, które nie mogą przedostać się do jamy macicy. Ponadto są one wystawione na działanie środka plemnikobójczego (Nonoksynol–9 lub benzalkonium).
Skuteczność stosowania gąbki plemnikobójczej jest niska (wskaźnik Pearla: 9,0–40,0).
Zalety:
* Gąbka może być stosowana w dowolnym momencie cyklu miesiączkowego.
* Nie wpływa na gospodarkę hormonalną.
* Prawdopodobnie zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby przenoszone drogą płciową.
Wady:
* Mała skuteczność.
* Może powodować uczulenie.
* Nie można jej wyjąć, nim nie upłyną 24 godziny od ostatniego wytrysku w pochwie.
* Jest niedostępna na polskim rynku.
Wróć do spisu
________________________________________________________________________________________________
Na polskim rynku są dostępne plastry antykoncepcyjne, póki co jeden rodzaj pod nazwą Evra.
Dla kogo i czemu?
*jeśli zależy ci na bardzo dużej skuteczności;
*jeśli jesteś zapominalska;
*jeśli masz już regularne miesiączki i miesiączkujesz od 2-3 lat;
*jeśli ważysz mniej niż 90 kg;
*jeśli stać cię na wydatek ok. 60 zł miesięcznie;
*jeśli nie palisz papierosów (zwiększone ryzyko zatorów).
Kto nie może stosować?
Nie powinny stosować plastrów kobiety cierpiące na:
*zakrzepicę;
*cukrzycę połączoną z zaburzeniami krążenia;
*wysokie ciśnienie;
*choroby serca;
*nowotwory piersi, szyjki macicy, pochwy oraz wątroby;
*ciężkie choroby wątroby.
Jest też wiele innych dolegliwości, na które trzeba zwrócić uwagę, dlatego powiedz lekarzowi o wszystkich problemach zdrowotnych, aby ocenił czy plastry są dla ciebie dobre.
Badania wykazały, że kobiety przyjmujące hormony przez skórę w plastrach otrzymują 60% więcej całkowitej ilości estrogenów niż kobiety zażywające pigułki antykoncepcyjne zawierające 35 mikrogramów etinyloestradiolu. Z drugiej strony maksymalny poziom estrogenów w organizmie kobiet stosujących plastry jest o 25% niższy niż przy typowych pigułkach, a to z powodu regularnego uwalniania się hormonów z plastra. Przy pigułkach poziomy hormonów gwałtownie się zmieniają.
W związku z tym ulotki producenta ostrzegają, aby kobieta chcąca brać plastry przedyskutowała ze swoim lekarzem większe ryzyko zatorów, które wykazały niektóre badania. Szczególnie ostrożne powinny być kobiety palące papierosy po 35 roku życia.
Przyjmując pigułki musisz być pod stałą kontrolą lekarza - powinnaś mieć robione regularnie badania krwi, w tym próby wątrobowe, raz do roku USG piersi i cytologię. Jeśli lekarz nie wykazuje takiej dbałości, domagaj się badań lub zmień lekarza.
Jak zdobyć plastry?
Musisz iść do ginekologa, który przeprowadzi dokładny wywiad, zbada cię, zleci analizy krwi i wypisze receptę.
Jak to działa?
Plastry, podobnie jak pigułki dwuskładnikowe, zawierają dwa hormony, które hamują jajeczkowanie (czyli plemnik nie ma się z czym połączyć) oraz zagęszczają śluz w szyjce macicy, co stanowi dodatkową fizyczną barierę. Inny jest tylko sposób podawania - pigułki łykasz, a plastry przyklejasz i hormony przenikają przez skórę do krwiobiegu.
Jaka jest skuteczność?
Przy prawidłowym stosowaniu zabezpieczenie sięga 99,7%. Szczególnie niebezpieczne są sytuacje, gdy plaster odklei się całkowicie lub częściowo na ponad 24 godziny lub zapomnisz zmienić plaster na nowy.
Uwaga!
Plastry nie chronią przed zakażeniem chorobami, w tym HIV. Jeśli nie znasz przeszłości seksualnej partnera, stosujcie prezerwatywy i zrezygnujcie z nich dopiero po zrobieniu testów na HIV i otrzymaniu negatywnego wyniku.
Jak stosować?
Gdy zaczynasz stosowanie plastrów, przyklej pierwszy plaster w ciągu 24 godzin od rozpoczęcia miesiączki, wtedy jesteś bezpieczna od razu. Jeśli przykleisz go po 24 godzinach, przez kolejny tydzień stosuj dodatkowe zabezpieczenie, np. prezerwatywę.
Przyklejaj plastry na niepodrażnionej, oczyszczonej suchej skórze na brzuchu, pośladku, ramieniu czy górnej części tułowia.
Po tygodniu zmień plaster na nowy (przyklej go w innym miejscu).
Po trzech tygodniach (1 plaster na tydzień) zrób jeden tydzień przerwy bez plastra. Wtedy też jesteś bezpieczna. W tym czasie będziesz miała krwawienie; gdyby się nie pojawiło, ale stosowałaś plastry zgodnie z zaleceniami, nie oznacza to, że jesteś w ciąży. Gdybyś nie dostała także kolejnej miesiączki, idź do lekarza.
Czy plaster się nie odklei?
Jeśli prawidłowo przykleiłaś plaster, nie odklei się w czasie ćwiczeń czy kąpieli. Lepiej jednak codziennie sprawdzać czy jest na miejscu. Lepiej nosić go pod ubraniem, bo pod koniec tygodnia na brzegach jest na ogół lekko zabrudzony.
Gdyby jednak się odkleił lub odstawał
Jeśli minęło mniej niż 24 h - naklej nowy plaster, nie doklejaj go na siłę ani nie podklejaj taśmą czy plastrem opatrunkowym. Postępuj jak zawsze (czyli jeśli miało to miejsce 5 dnia - przyklej nowy, ale zmień go na kolejny jak zwykle, 7 dnia). Jesteś cały czas zabezpieczona.
Jeśli minęły 24 godziny - naklej nowy plaster i od razu zacznij nowy cykl 4-tygodniowy (czyli zmieniasz go po tygodniu), a potem przez dwa kolejne tygodnie naklejasz nowe plastry i robisz tydzień przerwy. Przez pierwszy tydzień stosuj dodatkowo prezerwatywę.
Gdy zapomniałaś przykleić
Po tygodniowej przerwie (1 tydzień) - naklej plaster jak tylko sobie przypomnisz i ten dzień będzie początkiem zwykłego 4-tygodniowego cyklu. Koniecznie stosuj przez 7 dni prezerwatywy.
W 2 lub 3 tygodniu (jeśli nie minęło 48 godzin od zwykłej godziny zmiany plastra) - zabezpieczenie jest zachowane; przyklej nowy plaster, a kolejny zmień w zwykłym terminie (czyli jeśli jest to 2 dzień z danego tygodnia, i tak zmień plaster na kolejny w 7 dniu, jak zawsze).
W 2 lub 3 tygodniu (jeśli minęło 48 godzin od zwykłej godziny zmiany plastra) - naklej nowy plaster i od razu zacznij nowy cykl 4-tygodniowy (czyli zmieniasz go po tygodniu), a potem przez dwa kolejne tygodnie naklejasz nowe plastry i robisz tydzień przerwy. Przez pierwszy tydzień stosuj dodatkowo prezerwatywę.
W 4 tygodniu (zapominałaś odkleić) - jesteś bezpieczna, nowe opakowanie rozpocznij jak zwykle po 7 dniach.
Skutki uboczne:
U niektórych kobiet mogą wystąpić plamienia, podrażnienie piersi, nudności, bole głowy, zmiany nastroju - jeśli te objawy trwają powyżej 3 miesięcy stosowania plastrów, trzeba skontaktować się z lekarzem.
Wszystkie metody hormonalne wiążą się z trochę większym ryzykiem nowotworu piersi (nie jest to do końca wyjaśnione, być może po prostu u kobiet stosujących te metody częściej diagnozuje się chorobę, bo częściej chodzą na kontrole).
Co osłabia działanie plastrów?
Wymioty i biegunka nie osłabiają działania.
Osłabiają działanie niektóre antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe, leki stosowane w terapii HIV oraz preparaty z dziurawca.
Wróć do spisu ________________________________________________________________________________________________
Implanty do długo działająca, odwracalna, hormonalna metoda antykoncepcji. Wyglądem przypominają niewielką (długość ok. 4 cm, średnica ok. 2 mm), giętką rurkę, którą lekarz wszczepia podskórnie. Implant uwalnia niewielkie dawki progestagenu (lewonorgestrel) do krwi w sposób ciągły przez kilka lat. Działanie implantu polega na hamowaniu wyrzutu LH, co zatrzymuje owulację, a także wpływa na śluz szyjkowy oraz endometrium. Implanty, w zależności od producenta, skutecznie zapobiegają ciąży od sześciu miesięcy do pięciu lat, po czym muszą zostać usunięte.
Implanty są polecane kobietom, które:
* są aktywne seksualnie i potrzebują bardzo skutecznej, długo działającej antykoncepcji,
* w danym momencie nie planują macierzyństwa,
* zapominają o codziennym przyjmowaniu tabletek,
* mają powyżej 35 lat,
* palą papierosy,
* nie mogą stosować estrogenów (np. występuje u nich podwyższone ryzyko choroby zakrzepowo-zatorowej),
* karmią piersią (progestageny nie wpływają na ilość ani jakoś pokarmu).
Implanty należą do najbardziej skutecznych metod antykoncepcji (wskaźnik Pearla: 0,01–0,2). Wysoką skuteczność antykoncepcyjną uzyskuje się dzięki zniwelowaniu możliwości popełnienia błędu w dawkowaniu preparatu przez kobietę. Jednak, jak każda hormonalna metoda antykoncepcji, mogą powodować interakcje lekowe (np. z antybiotykami), co obniża skuteczność metody.
Umieszczony podskórnie implant uwalnia hormon – protestagen – który przenika przez otaczające go tkanki do krwioobiegu i zostaje rozprowadzony po całym organizmie. Działanie implantu, podobnie jak innych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, jest trójtorowe:
- Zostaje zahamowana aktywność osi podwzgórze–przysadka–jajnik, co wpływa na zatrzymanie owulacji (progestagen zatrzymuje wydzielanie LH, które uniemożliwia jajeczkowanie).
- Śluz szyjkowy zagęszcza się, tworząc nieprzepuszczalną barierę dla plemników (utrudnia plemnikom przedostanie się do jamy macicy oraz zmniejsza ich ruchliwość).
- Zostaje zahamowany rozwój endometrium (błony śluzowej macicy), co uniemożliwia ewentualną implantację zapłodnionego jajeczka.
Możliwe zalety stosowania implantu:
* skuteczna, długoterminowa metoda antykoncepcji,
* szybko odwracalna metoda (już w ciągu trzech miesięcy po usunięciu implantu występują regularne cykle owulacyjne),
* eliminacja codziennego schematu przyjmowania (co ma miejsce przy stosowaniu tabletek),
* nie zakłóca przebiegu aktu seksualnego (jak np. używanie prezerwatywy),
* polecana metoda antykoncepcji dla kobiet po porodzie,
* mogą stosować ją kobiety karmiące piersią,
* mogą ją stosować kobiety, u których wystąpiły niepożądane działania związane z estrogenami,
* implant można usunąć w dowolnym momencie.
Możliwe wady wynikające ze stosowania implantu:
* implanty są trudno dostępne w Polsce, a implantacja to drogi zabieg,
* sposób zakładania implantu (zabieg chirurgiczny),
* niektóre kobiety mogą przybrać na wadze,
* nieregularne krwawienia (szczególnie w pierwszym roku stosowania),
* działania niepożądane, np. mlekotok,
* ból związany ze wszczepianiem lub usuwaniem implantu,
* implant nie chroni przed zakażeniem się wirusem HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Możliwe działania niepożądane przy stosowaniu implantu:
* nieregularne krwawienia (zwłaszcza w pierwszym roku stosowania),
* ból głowy,
* trądzik,
* zwiększenie masy ciała,
* tkliwość piersi,
* nadmierna pigmentacja skóry nad implantem,
* wahania nastroju,
* torbiele jajników,
* mlekotok.
Wróć do spisu
________________________________________________________________________________________________
Pierścień (krążek) do pochwowy
Pierścień (krążek) dopochwowy należy do grupy hormonalnych metod antykoncepcyjnych. Wyglądem przypomina krążek, którego brzeg ma zwykle ok. 4 mm grubości, a obręcz – około 5 cm średnicy. Pierścień jest miękki, bezbarwny, elastyczny i odporny na uszkodzenie mechaniczne, ponieważ jest wykonany m.in. z polimeru octanu winylu. Co najważniejsze, zawiera progestagen – etonogestrel (uwalniane 0,12 mg na dobę) i estrogen – etynyloestradiol (uwalniane 0,015 mg na dobę). Pierścień umieszcza się w pochwie i pozostawia w niej na trzy tygodnie, po czym należy zrobić siedmiodniową przerwę. Po tym okresie zakłada się nowy pierścień antykoncepcyjny. Także przy stosowaniu tej metody unika się efektu pierwszego przejścia hormonów przez wątrobę. Dobrą stroną pierścienia jest także to, że nie trzeba pamiętać o codziennym przyjmowania leku (co ma miejsce przy doustnej antykoncepcji).
Po umieszczeniu pierścienia w pochwie hormony zaczynają uwalniać się do krwioobiegu. Estrogen (etynyloestradiol) osiąga najwyższe stężenie po dwóch, trzech dniach od zaaplikowania, natomiast progestagen (etonogestrel) po tygodniu, po czym stężenie hormonów jest stałe i utrzymuje się przez około 35 dni. Działanie hormonów z pierścienia jest analogiczne jak w przypadku stosowania dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych. Estrogen hamuje wydzielanie FSH, co zatrzymuje rozwój pęcherzyka Graafa, natomiast progestagen hamuje wydzielanie LH – zapobiega jajeczkowaniu, zmienia endometrium, zagęszcza śluz szyjkowy i tworzy środowisko nieprzepuszczalne dla plemników.
Sposób użycia:
* Pierścień najlepiej założyć pierwszego dnia cyklu – czyli gdy pojawi się krwawienie (należy go założyć między pierwszym a piątym dniem cyklu miesiączkowego). Pierścień powinien zostać włożony jak najgłębiej do pochwy i mieć kontakt z błoną śluzową. Może być umieszczony w dowolnym miejscu i położeniu.
* Przed założeniem pierścienia umyj ręce i przyjmij wygodną pozycję (połóż się, kucnij albo stań z uniesioną nogą).
*Wyjmij pierścień z opakowania, ściśnij go, trzymając kciukiem i palcem wskazującym, i wsuń do pochwy jak najgłębiej. Dobrze włożony pierścień to taki, którego się nie czuje.
* Pierścień powinien pozostawać w pochwie przez trzy tygodnie.
*Należy regularnie sprawdzać, czy pierścień znajduje się w pochwie.
*Po upływie 21 dni należy wyjąć pierścień i wyrzucić go (tego samego dnia tygodnia i o tej samej porze, kiedy założono poprzedni pierścień).
*W trakcie siedmiodniowej przerwy następuje tzw. krwawienie z odstawienia (po dwóch, trzech dniach od usunięcia pierścienia).
*Po tygodniowej przerwie należy założyć nowy pierścień, co rozpocznie nowy cykl stosowania (tego samego dnia tygodnia, o tej samej godzinie co poprzedni pierścień).
*Można stosować pierścień też w sposób ciągły (bez tygodniowej przerwy), wtedy należy po wyjęciu zużytego pierścienia włożyć od razu nowy.
Co gdy jesteś niepewna?
Jeśli pierścień nie został założony pierwszego dnia cyklu podczas pierwszego stosowania:
* należy założyć go jak najszybciej (jeśli jest między drugim a piątym dniem cyklu);
* zaleca się stosowanie dodatkowej metody antykoncepcji przez tydzień.
Jeśli pierścień wysunął się z pochwy (znajdował się poza nią krócej niż trzy godziny):
* umyj pierścień w zimnej lub letniej wodzie;
* jak najszybciej umieść pierścień w pochwie;
* ochrona antykoncepcyjna zostaje zachowana.
Jeśli pierścień wysunął się z pochwy w pierwszym lub drugim tygodniu stosowania (znajdował się poza nią dłużej niż trzy godziny):
* umyj pierścień w zimnej lub letniej wodzie;
* jak najszybciej umieść pierścień w pochwie;
* przez siedem dni stosuj dodatkową metodę antykoncepcyjną.
Jeśli pierścień wysunął się z pochwy w trzecim tygodniu stosowania (znajdował się poza nią dłużej niż trzy godziny):
* nie wkładaj ponownie pierścienia, tylko zrób siedmiodniową przerwę, po której włóż nowy pierścień;
możesz założyć nowy pierścień, rozpoczynając nowy cykl stosowania.
* Skuteczność stosowania pierścienia dopochwowego jako metody antykoncepcyjnej, niezależnie jak skrupulatnie przestrzega się zaleceń, jest dość wysoka (wskaźnik Pearla: 0,65).
Niektóre zalety stosowania pierścienia dopochwowego:
* bardzo skuteczna metoda antykoncepcji,
* metoda jest odwracalna,
* korzyści wynikające z omijania efektu pierwszego przejścia przez wątrobę,
* eliminacja codziennego schematu przyjmowania (jak przy stosowaniu tabletek),
* prosty w użytkowaniu (zakłada się go raz na trzy tygodnie),
* łatwy sposób użycia (porównywalny do zakładania tamponu),
* nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego (jak np. zakładanie prezerwatywy),
* małe stężenie hormonów we krwi powoduje, że występuje niewiele działań niepożądanych (nudności, wrażliwość piersi,krwawienia przedmiesiączkowe),
* zmniejszenie objawów napięcia przedmiesiączkowego,
* pozwala na regulację krwawień,
* rzadsze występowania zapalenia narządów miednicy małej.
Niektóre wady stosowania pierścienia dopochwowego:
* pierścień może wypadać,
* różne działania niepożądane, takie jak zapalenie pochwy, ból głowy,
* zwiększa ryzyko zakażenia układu moczowego,
* prawdopodobnie może zwiększać ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy,
* możliwe uczucie dyskomfortu w czasie stosowania,
* nie chroni przed zakażeniem wirusem HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Pierścień a choroby
Stosowanie pierścieni dopochwowych, poza działaniem zabezpieczającym, może wiązać się z ryzykiem zachorowania na nowotwory i inne choroby. Podobnie jak zażywanie dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych może zwiększać lub zmniejszać ryzyko zachorowania. Badania kliniczne wskazują, że u kobiet stosujących hormonalne pierścienie dopochwowe wzrasta ryzyko wystąpienia zapaleń pochwy, zapalenia szyjki macicy a także zakażenia układu moczowego, natomiast zmniejsza się ryzyko zachorowania na raka endometrium i raka jajnika.
Możliwe działania niepożądane podczas stosowania pierścienia dopochwowego:
* podrażnienie pochwy,
* zapalenie pochwy,
* upławy,
* trądzik,
* tkliwość w piersiach,
* ból głowy, migrena,
* ból brzucha,
* obniżenie nastroju,
* zmniejszone libido,
* bolesne miesiączki,
* uczucie dyskomfortu w pochwie,
* zwiększenie masy ciała,
* biegunka, wymioty, nudności,
* wysypka.
________________________________________________________________________________________________
Środki plemnikobójcze, inaczej spermicydy, to preparaty, które można stosować doraźnie albo jako dodatkową metodę antykoncepcji. Środki plemnikobójcze najczęściej zawierają czynną substancję Nonoxynol–9 i mają na celu unieruchomienie lub zabicie plemników. Dochodzi do tego dzięki uszkodzeniu ich ściany komórkowej, przez co stają się mniej ruchliwe i przestają być zdolne do zapłodnienia. Środki plemnikobójcze występują w postaci kremów, żeli, pianek lub globulek.
Skuteczność środków plemnikobójczych jest niska – wskaźnik Pearla: 6,0–26,0.
Środki plemnikobójcze wprowadza się do pochwy na 10–30 minut przed planowanym stosunkiem płciowym. Kremy, żele i pianki są skuteczne zwykle przez około osiem godzin, natomiast globulki – średnio przez 30–60 minut.
* Pianki to preparaty gotowe do użycia bezpośrednio przed wprowadzeniem członka do pochwy. Piankę należy zaaplikować do pochwy przy pomocy specjalnego aplikatora. Skuteczność pianek plemnikobójczych utrzymuje się maksymalnie osiem godzin (zależnie od preparatu).
* Kremy również są gotowe do użycia bezpośrednio przed wprowadzeniem członka do pochwy. Krem należy zaaplikować do pochwy przy użyciu aplikatora nakręcanego na tubę. Skuteczność kremów plemnikobójczych utrzymuje się maksymalnie osiem godzin (zależnie od preparatu).
* Globulki wprowadza się do pochwy na minimum 15 minut przed planowanym stosunkiem (jak tampon). Pod wpływem ciepła globulka zmienia się w piankę, która stanowi mechaniczną i chemiczną barierę antykoncepcyjną. Ich działanie polega na chemicznym zniszczeniu lub upośledzeniu plemników, co skutkuje ich niezdolnością do zapłodnienia komórki jajowej. Globulki są skuteczne przez około godzinę (zależnie od preparatu).
Niektóre zalety stosowania środków plemnikobójczych:
* ogólnie dostępna metoda antykoncepcji (bez recepty),
* metoda dość prosta w użyciu,
* nie stwierdza się poważnych efektów ubocznych,
* do natychmiastowego zastosowania,
* nie ma wpływu na karmienie piersią,
* może być stosowana jako uzupełnienie innych metod antykoncepcji,
* zwiększają nawilżenie pochwy w czasie stosunku (ułatwiają penetrację).
Niektóre wady stosowania środków plemnikobójczych:
* mało skuteczna metoda antykoncepcji,
* zakłócają przebieg zbliżenia seksualnego (trzeba użyć preparatu przed stosunkiem),
* należy odczekać minimum 15 minut od zaaplikowania preparatu przed penetracją,
* mogą powodować dyskomfort,
* mogą powodować uczulenia,
* częste stosowanie środków plemnikobójczych podrażnia błonę śluzową, zwiększając ryzyko zakażenia wirusowego,
* nie chronią przed zakażeniem HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Jednym z możliwych przeciwwskazań do stosowania środków plemnikobójczych może być nadwrażliwość danej kobiety na składniki preparatu (około 1–5% osób jest uczulonych na substancje zawarte w spermicydach).
Początkowy sądzono, że stosowanie spermicydów będzie najlepszą metodą zapobiegania przenoszeniu wirusa HIV. Jednakże okazało się, że może ono prowadzić do uszkodzeń nabłonków i zwiększenia ryzyka przeniesienia tych wirusów z mężczyzny na kobietę. Niemniej jednak, ciągle prowadzone są nowe badania – można sądzić, że niebawem będą dostępne spermicydy, które nie będą uszkadzać ścian pochwy, a dodatkowo będą miały działanie przeciwwirusowe.
Wróć do spisu
________________________________________________________________________________________________
Kapturki naszyjkowe umieszcza się na szyjce macicy – stanowią one mechaniczną barierę dla plemników. Są wykonane z gumy silikonowej i mają kształt naparstka (stożka albo walca), co ułatwia jego przyleganie do szyjki macicy. Rozmiary kapturków wahają się między 2 a 3 cm i są dobierane indywidualnie przez lekarza ginekologa. Kobieta musi się nauczyć go zakładać i zdejmować samodzielnie (podobnie jak błonę dopochwową). Aby zwiększyć skuteczność metody, zaleca się dodatkowo stosowanie środków plemnikobójczych.
Kapturek naszyjkowy po założeniu jest utrzymywany przez mięśnie ściany pochwy i przylega do szyjki macicy. Brzeg kapturka rozszerza się ku dołowi, dzięki czemu kieruje spermę do rowka, który ją zatrzymuje i wystawia na działanie środka plemnikobójczego.
Użycie:
* Umyj ręce i wyjmij kapturek z opakowania.
* Zlokalizuj szyjkę macicy (kucnij i wsuń palec głęboko do pochwy, aż poczujesz szyjkę – przypominającą w dotyku czubek nosa).
* Środek plemnikobójczy rozprowadź na rowku kapturka, jego mniejszym brzegu (około Ľ łyżeczki) i zewnętrznych brzegach.
* Kapturek należy założyć nie wcześniej niż na sześć godzin przed planowanym kontaktem seksualnym. Najlepiej założyć go godzinę wcześniej.
* Chwyć kapturek za brzeg, ściśnij i spłaszczony umieść w pochwie tak, aby jego szersza część oparła się na szyjce macicy.
* Kapturek musi pozostać na szyjce macicy co najmniej sześć godzin po stosunku.
* Kucnij i pochyl się, aby wyjąć kapturek. Naciśnij palcem na kopułę kapturka, dzięki czemu zmniejszy się ssanie, a Ty będziesz mogła włożyć palec pod pasek kapturka.
* Powoli wyciągnij kapturek z pochwy. Jeśli masz krótkie palce, przed założeniem kapturka przywiąż bawełnianą wstążkę do jego paska. Dzięki temu, aby wyjąć kapturek, będziesz mogła pociągnąć za pętlę.
* Kapturek może być stosowany wielokrotnie. Zmiana wielkości pochwy nie ma wpływu na skuteczność metody.
* Przed kolejnym użyciem kapturka należy zastosować nową porcję środka plemnikobójczego.
Kapturek naszyjkowy nie jest metodą, którą można by polecać. Jego skuteczność jest nieporównywalnie niższa niż wielu innych metod (wskaźnik Pearla: 6,0–40,0).
Niektóre zalety stosowania kapturka naszyjkowego:
* nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego (jak np. zakładanie prezerwatywy),
* niemal zupełnie obojętny dla zdrowia.
Niektóre wady stosowania kapturka naszyjkowego:
* w zasadzie niedostępny w Polsce (można go zamówić przez internet),
* kapturek może się przemieścić, a nawet wypaść,
* powoduje pogorszenie doznań związanych ze stymulacją szyjki macicy,
* może uczulać (na silikon),
* może powodować dyskomfort i otarcia.
Możliwe przeciwwskazania do stosowania kapturka naszyjkowego:
* potwierdzona nadwrażliwość na silikon,
* nieumiejętność nauczenia się zakładania i zdejmowania kapturka.
________________________________________________________________________________________________
Iniekcje zawierające progestagen to długo działająca i jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Zastrzyki dostępne w Polsce podawane są domięśniowo (1 ml) i uwalniają hormony przez okres trzech miesięcy. Po upływie tego czasu ponawia się wstrzyknięcia. Działanie tej metody antykoncepcji polega na zahamowaniu owulacji. Najbardziej popularną i najlepiej przebadaną substancją podawaną w formie zastrzyków jest octan medoksyprogesteronu (150 mg podaje się co 90 dni)*. Co ważne, stosowanie iniekcji może spowodować, że przez okres działania leku mogą nie występować żadne krwawienia z dróg rodnych.
*wszystkie informacje odnośnie iniekcji dotyczą iniekcji zawierających octan medoksyprogesteronu
Iniekcje hormonalne są szczególnie polecane kobietom, które:
* potrzebują bardzo skutecznej, długo działającej antykoncepcji,
* nie planują macierzyństwa (w ciągu najbliższego roku albo w ogóle),
* karmią piersią,
* mają więcej niż 35 lat,
* palą tytoń,
* nie mogą stosować estrogenów,
* są mało systematyczne (system codziennego zażywania leku sprawia im trudność),
* przyjmują leki przeciwpadaczkowe.
Iniekcje hormonalne (z progestagenem) to bardzo skuteczna metoda antykoncepcyjna (wskaźnik Pearla wynosi 0,3, czyli na 1000 kobiet stosujących iniekcje przez rok trzy mogą mimo to zajść w ciążę). Przyczyną wysokiej skuteczności tej metody może być fakt, że kobieta nie musi pamiętać o niej na co dzień.
Zastrzyk jest podawany domięśniowo (w pośladek albo w ramię), a preparat powoli uwalnia się do krwioobiegu. Działanie iniekcji, podobnie jak innych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, jest trójtorowe:
- Zatrzymuje się owulacja.
- Śluz szyjkowy zagęszcza się, tworząc nieprzepuszczalną barierę dla plemników (utrudnia plemnikom przedostanie się do jamy macicy oraz zmniejsza ich ruchliwość).
- Zostaje zahamowany rozwój endometrium (błony śluzowej macicy), co uniemożliwia ewentualną implantację zapłodnionego jajeczka.
Wróć do spisu
Sposób użycia:
* Należy zgłosić się do lekarza ginekologa w celu wystawienia recepty na zastrzyki antykoncepcyjne. Wcześniej lekarz powinien przeprowadzić wywiad lekarski, badanie ginekologiczne (oraz badanie cytologiczne i czystości pochwy), badanie piersi oraz sprawdzić ciśnienie tętnicze krwi.
* Zastrzyk może podać lekarz albo można go wykonać samodzielnie. Warto jednak pamiętać, że nieumiejętne podanie leku może być bolesne.
* Pierwszy zastrzyk najlepiej przyjąć w pierwszym lub drugim dniu cyklu miesiączkowego (należy wykonać go w ciągu pierwszych pięciu dni cyklu).
* Jeśli kobieta rodziła, to niezależnie czy występuje jeszcze krwawienie połogowe, zastrzyk wykonuje się w szóstym tygodniu od porodu albo później.
* Jeśli pierwszy zastrzyk został wykonany w innym terminie niż w ciągu pierwszych pięciu dni cyklu miesiączkowego, to należy stosować dodatkową metodę antykoncepcyjną przez dwa tygodnie.
* Podaje się zalecaną przez lekarza dawkę leku (przeważnie 1 ml) bezpośrednio w mięsień pośladkowy wielki lub naramienny.
* Ustala się kolejny termin podania zastrzyku na 12 tygodni później (nie dłużej niż 89 dni odstępu między iniekcjami).
Możliwe zalety stosowania iniekcji antykoncepcyjnych:
* wysoka skuteczność,
* odwracalna metoda,
* natychmiastowe działanie antykoncepcyjne,
* eliminacja codziennego schematu przyjmowania (nie trzeba codziennie pamiętać o antykoncepcji),
* nie zakłóca przebiegu aktu seksualnego (jak np. używanie prezerwatywy),
* iniekcje mogą być stosowane przez kobiety w czasie laktacji,
* iniekcje mogą być stosowane przez kobiety, u których występuje nadwrażliwość na estrogeny,
* iniekcje mogą być stosowane przez kobiety palące tytoń, po 35 r.ż.,
* zmniejszenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego,
* brak krwawienia przez trzy miesiące,
* zmniejsza ryzyko rozwoju raka endometrium (pięciokrotnie).
Wady:
* Konieczność wykonania zastrzyku (w gabinecie lekarskim).
* Obniżona skuteczność w wyniku interakcji z innymi lekami (np. z aminoglutetymidem).
* Plamienia i nieregularne krwawienia z dróg rodnych.
* Liczne działania niepożądane jak np. przyrost masy ciała, łysienie, trądzik.
* Brak możliwości zrezygnowania z działania zastrzyku przed upływem trzech miesięcy (powrót do pełnej płodności następuje po ok. dziewięciu miesiącach).
* Jeśli wystąpią działania niepożądane, to do ich ustąpienia czasami trzeba czekać aż od sześciu do ośmiu miesięcy od ostatniego zastrzyku.
* Może dojść do powstania krwiaka lub zakażenia w miejscu iniekcji.
* Zwiększa ryzyko wystąpienia raka wątroby lub szyjki macicy.
* Nie chroni przed zakażeniem wirusem HIV i chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Możliwe działania niepożądane przy stosowaniu iniekcji antykoncepcyjnych:
* plamienia z dróg rodnych, nieregularne krwawienia z dróg rodnych (w pierwszym roku stosowania u ok. 70% kobiet występują nieregularne krwawienia i plamienia, ale zmniejszają się przy kolejnych iniekcjach),
* skłonność do tycia,
* ból głowy, migrena,
* ból brzucha,
* tkliwość piersi,
* zmniejszone libido,
* suchość pochwy, zapalenie pochwy, upławy,
* przetłuszczanie się włosów, brak wzrostu włosów, łysienie,
* trądzik, wysypka,
* obniżenie nastroju (nawet objawy depresyjne),
* zaburzenia snu.
Na świecie poza zastrzykami zawierającym progestagen są dostępne także takie, które mają w swoim składzie zarówno progestagen, jak i estrogen. Podawane są co miesiąc.
Wróć do spisu
________________________________________________________________________________________________
Metoda Billingsów polega na określeniu dni płodnych i niepłodnych w przebiegu cyklu miesiączkowego na podstawie samoobserwacji charakterystycznych zmian właściwości śluzu szyjkowego. Zgodnie z założeniem tej metody nie należy współżyć w okresie indywidualnie wyznaczonych dni płodnych. Niestety, skuteczność metody jest niska.
Skuteczność metody Billingsów jest niska – wskaźnik Pearla: 0,9–23,0). Jest zależna przede wszystkim od:
- sumienności i dokładności wykonywanych pomiarów (nawet godzinne opóźnienie w pomiarze śluzu może obniżyć skuteczność metody);
- regularności cyklów (jeśli są regularne, istnieje większe prawdopodobieństwo, że dni płodne i niepłodne zostaną wyznaczone prawidłowo);
- wielu innych czynników, takich jak np. zmiana klimatu, choroby, nadmierny wysiłek fizyczny, dieta (odchudzanie się), stany zapalne, przyjmowanie niektórych lekarstw, spożycie alkoholu lub innych używek, zaburzenia rytmu dnia i nocy (niedostateczna ilość snu), przemęczenie lub stres.
Zalety:
*Metoda jest naturalna i nieinwazyjna (nie wpływa na zdrowie ani układ hormonalny).
*Brak kosztów (samoobserwacja jest bezpłatna).
*Akceptacja przez większość religii.
*Lepsze poznanie własnego organizmu.
*Metoda ta stosowana jest także jako metoda planowania rodziny (w określonym okresie płodnym para współżyje, aby zwiększyć szanse zajścia w ciążę).
Wady:
*Niska skuteczność, jest to metoda ryzykowna i zawodna, niepolecana jako metoda antykoncepcji.
*Wymaga samodyscypliny, sumienności i dokładności w wykonywaniu pomiarów.
*Możliwy kłopot z prawidłową oceną konsystencji śluzu szyjkowego.
*Ocena śluzu jest niemożliwa, jeśli występuje stan zapalny pochwy.
*Konieczność okresowej wstrzemięźliwości seksualnej (minimum 9–12 miesięcy), w celu obserwacji (lub stosowania sztucznej metody antykoncepcji).
*Konieczność okresowej wstrzemięźliwości w wyznaczone dni płodne.
*Konieczność akceptacji tej metody przez partnera.
*Wpływ na skuteczność metody czynników takich jak np. codzienne współżycie, nieregularny, niehigieniczny tryb życia, nieregularne cykle, stres, spożycie alkoholu, stany zapalne/choroby.
*Nieregularny cykl miesiączkowy niekorzystnie wpływa na wiarygodność obliczeń.
*Nie zapobiega chorobom przenoszonym drogą płciową.
________________________________________________________________________________________________
Metoda LAM (Lactation Amenorrhea Method), inaczej zwana metodą laktacyjną, ma zastosowanie u kobiet, u których nie występuje miesiączka i które karmią piersią nie dłużej niż pół roku od porodu.
Ssanie piersi przez dziecko pobudza wydzielanie prolaktyny, która hamuje uwalnianie hormonów odpowiedzialnych za dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i owulację.
W przypadku stosowania tej metody bardzo ważna jest częstość i czas trwania karmienia. Karmienie piersią może być skuteczną metodą antykoncepcji, jeżeli jest częste i intensywne (zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy), a więc chodzi tu o tzw. karmienie niemowlęcia na żądanie.
Zalety:
* Brak ingerencji w organizm substancjami chemicznymi, hormonalnymi.
* Brak kosztów.
Wady:
* Może być stosowana maksymalnie do sześciu miesięcy od porodu.
* Muszą być spełnione wszystkie kryteria, aby metoda była skuteczna.
* Nie zapobiega chorobom przenoszonym drogą płciową.
Wróć do spisu
________________________________________________________________________________________________
Metoda objawowo-termiczna polega na określeniu dni płodnych i niepłodnych w przebiegu cyklu miesiączkowego na podstawie analizy konsystencji śluzu szyjkowego oraz zmian w podstawowej temperaturze ciała. Aby zwiększyć skuteczność metody, można połączyć ją z metodą kalendarzykową. Zgodnie z założeniem naturalnych metod antykoncepcji nie należy współżyć w okresie wyznaczonych dni płodnych. Niestety, skuteczność metody jest dość niska.
Pomiar:
* Przez 9–12 miesięcy kobieta dokonuje pomiarów podstawowej temperatury ciała i odnotowuje wyniki na przygotowanym wykresie. Codziennie mierzy temperaturę ciała o stałej godzinie porannej (najlepiej pomiędzy 6:00 a 7:30), bezpośrednio po przebudzeniu. Pomiar powinien być dokonywany tym samym termometrem w jamie ustnej, pochwie albo odbycie (stale w tym samym miejscu). Wynik pomiaru kobieta codziennie musi nanieść na wykres.
* Jeśli kobieta zaobserwuje nieznaczny wzrost temperatury ciała (o 0,2–0,6şC) to wie, że może to świadczyć o przebytej owulacji. Po trzeciej dobie od zauważonego wzrostu temperatury ciała (o ile podwyższona temperatura się utrzymuje) wyznacza się początek okresu niepłodnego.
* Należy jednak pamiętać, że na zmianę temperatury ciała może wpłynąć wiele innych czynników, takich jak np. zaburzenia snu, spożywanie alkoholu i innych używek, stres, zmiana klimatu, przeziębienie, dalekie podróże, choroby.
Pomiar termiczny umożliwia określenie rozpoczęcia okresu niepłodności poowulacyjnej.
* Przez 9–12 miesięcy kobieta codziennie o stałej porze dokonuje obserwacji właściwości śluzu z okolicy przedsionka pochwy: ocenia jego barwę, lepkość i konsystencję. Obserwacje odnotowuje na wykresie.
* Właściwości śluzu zmieniają się w trakcie cyklu miesiączkowego:
|
RODZAJ WYDZIELINY |
KIEDY |
OKREŚLENIE PŁODNOŚCI |
|
Brak śluzu, uczucie suchości w pochwie (nie ma powodów do niepokoju, jeśli ten okres nie występuje). |
Występuje zaraz po ustąpieniu krwawienia miesięcznego. |
Okres niepłodności. |
|
Śluz ma lepką i gęstą konsystencję. Jest go niewiele. |
Trwa kilka dni. |
|
|
Tzw. śluz płodny – jest przezroczysty, gładki, śliski i ciągnący (daje się wyciągnąć w nitki) i podobny do białka jaja kurzego, uczucie wilgotności w pochwie. |
Przy krótkich cyklach miesiączkowych może wystąpić od razu po miesiączce. |
Okres płodności (owulacja rozpocznie się około sześć dni od wystąpienia zmiany w śluzie). |
|
Tuż przed owulacją – ostatni dzień, kiedy obserwujemy wymienione właściwości śluzu. |
Szczyt płodności. |
|
|
Tuż po owulacji. |
Okres płodności. |
|
|
Tzw. śluz niepłodny – nieprzezroczysty, mętny, białawy i lepki. |
Od czwartego dnia od momentu wystąpienia śluzu płodnego. |
Okres niepłodności. |
|
Krwawienie miesiączkowe. |
14 dni od owulacji. |
Skuteczność metody objawowo-termicznej jest niska – wskaźnik Pearla: 2,0–20,0.
Jest zależna przede wszystkim od:
- Sumienności i dokładności wykonywanych pomiarów (nawet jednogodzinne opóźnienie w pomiarze może obniżyć skuteczność metody).
- Regularności cyklów (jeśli są regularne, istnieje większe prawdopodobieństwo, że dni płodne i niepłodne zostaną wyznaczone prawidłowo).
- Wielu innych czynników, takich jak np. zmiana klimatu, choroby, nadmierny wysiłek fizyczny, dieta (odchudzanie się), stany zapalne, przyjmowanie niektórych lekarstw, spożycie alkoholu lub innych używek, zaburzenia rytmu dnia i nocy (niedostateczna ilość snu), przemęczenie czy stres.
Zalety:
* Metoda jest naturalna i nieinwazyjna (nie wpływa na zdrowie ani układ hormonalny).
* Brak kosztów (samoobserwacja jest bezpłatna, należy jedynie mieć termometr).
* Akceptacja przez większość religii.
* Lepsze poznanie własnego organizmu.
* Metoda ta stosowana jest także jako metoda planowania rodziny (w określonym okresie płodnym para współżyje, aby zwiększyć szanse zajścia w ciążę).
Wady:
* Niska skuteczność, jest to metoda ryzykowna i zawodna, niepolecana jako metoda antykoncepcji.
* Wymaga samodyscypliny, sumienności i dokładności w wykonywaniu pomiarów.
* Możliwy kłopot z prawidłową oceną konsystencji śluzu szyjkowego.
* Konieczność okresowej wstrzemięźliwości seksualnej (minimum 9–12 miesięcy), w celu obserwacji (lub stosowania sztucznej metody antykoncepcji).
* Konieczność okresowej wstrzemięźliwości w wyznaczone dni płodne.
* Konieczność akceptacji tej metody przez partnera.
* Wpływ na skuteczność metody czynników, takich jak np. nieregularny, niehigieniczny tryb życia, nieregularne cykle, stres, spożycie alkoholu, stany zapalne/choroby.
* Nieregularny cykl miesiączkowy niekorzystnie wpływa na wiarygodność obliczeń.
* Nie zapobiega chorobom przenoszonym drogą płciową.
Wróć do spisu
________________________________________________________________________________________________
Metoda kalendarzykowa, zwana inaczej kalendarzykiem małżeńskim, metodą rytmu oraz metodą Ogino–Knaussa, polega na zachowaniu wstrzemięźliwości seksualnej w okresie płodnym wyznaczonym na podstawie średniej długości trwania cyklów miesiączkowych. Niestety, skuteczność tej metody jest niska.
Główne założenia tzw. kalendarzyka małżeńskiego to:
- U kobiety regularnie miesiączkującej owulacja występuje na 14 dni przed krwawieniem miesięcznym, z możliwością przesunięcia o dwa dni (dwa dni wcześniej lub później).
- Komórka jajowa jest gotowa do zapłodnienia przez 24 godziny od owulacji.
- Żywotność plemników wynosi maksymalnie 72 godziny od stosunku płciowego.
W metodzie kalendarzykowej wykorzystuje się obserwację 12 kolejnych cykli miesiączkowych (można też sześciu, ale im więcej, tym lepiej) i sporządzone wówczas notatki dotyczące np. długości trwania cykli. Cykl miesiączkowy trwa od pierwszego dnia, kiedy wystąpi krwawienie menstruacyjne, do ostatniego dnia przed kolejnym krwawieniem. Kiedy kobieta zanotuje w kalendarzyku lub karcie pomiaru cyklu długości kolejnych cykli, może wybrać swój najkrótszy i najdłuższy cykl. Od liczby dni najkrótszego cyklu odejmuje się 18 dni, dzięki czemu określa się pierwszy dzień płodny. Od liczby dni najdłuższego cyklu odejmuje się 11 dni, dzięki czemu określa się ostatni dzień płodny.
Znając prawdopodobny okres dni płodnych, zakłada się, że jest to czas, kiedy należy zachować wstrzemięźliwość seksualną.
Określenie okresu płodnego w trakcie trwania cyklu miesiączkowego:
PRZYKŁAD OBLICZEŃ DLA KOBIETY Z NIEREGULARNYM CYKLEM MIESIĄCZKOWYM
Długość najkrótszego cyklu: 24 dni
Długość najdłuższego cyklu: 26 dni
Obliczenie dni płodnych: 24 – 18 = 6 (pierwszy dzień płodny)
26 – 11 = 15 (ostatni dzień płodny)
Zakładany okres płodny: między 6. a 15. dniem cyklu miesiączkowego.
PRZYKŁAD OBLICZEŃ DLA KOBIET Z REGULARNYM CYKLEM MIESIĄCZKOWYM
Długość cyklu: 26 dni
Obliczenie dni płodnych: 26 – 18 = 8 (pierwszy dzień płodny)
26 – 11 = 15 (ostatni dzień płodny)
Zakładany okres płodny: między 8. a 15. dniem cyklu miesiączkowego.
Metoda jest obciążona wysokim odsetkiem niepowodzeń (wskaźnik Pearla: 14,0–50,0).
Warto pamiętać, że łatwo o pomyłkę, ponieważ na regularność cykli ma wpływ wiele czynników, takich jak np. zmiana klimatu, choroby, nadmierny wysiłek fizyczny, dieta (odchudzanie się), stany zapalne, przyjmowanie niektórych lekarstw, spożycie alkoholu lub innych używek, zaburzenia rytmu dnia i nocy (niedostateczna ilość snu), przemęczenie czy stres.
Ponadto metoda kalendarzykowa zakłada, że plemniki są w stanie przetrwać w drogach rodnych do 72 godzin, a badania kliniczne wskazują, że w korzystnych warunkach plemniki mogą przetrwać nawet do sześciu dni.
Zalety:
* Metoda jest naturalna i nieinwazyjna (nie wpływa na zdrowie ani układ hormonalny).
* Brak kosztów (samoobserwacja jest bezpłatna).
* Akceptacja przez większość religii.
* Lepsze poznanie własnego organizmu.
* Metoda ta stosowana jest także jako metoda planowania rodziny (w wyznaczonym okresie płodnym para współżyje, aby zwiększyć szanse zajścia w ciążę).
Wady:
* Niska skuteczność. Jest to metoda ryzykowna i zawodna.
* Konieczność okresowej wstrzemięźliwości seksualnej (półrocznej – rocznej) w celu obserwacji.
* Konieczność okresowej wstrzemięźliwości w wyznaczone dni płodne.
* Konieczność akceptacji tej metody przez partnera.
* Wpływ na skuteczność metody wielu czynników, takich jak np. nieregularny, niehigieniczny tryb życia, nieregularne cykle, stres, spożycie alkoholu, stany zapalne/choroby.
* Nieregularny cykl miesiączkowy niekorzystnie wpływa na wiarygodność obliczeń.
* Nie zapobiega chorobom przenoszonym drogą płciową.
________________________________________________________________________________________________
Wstrzemięźliwość seksualna polega na powstrzymywaniu się od odbywania stosunków płciowych. To najskuteczniejsza metoda antykoncepcji. Jako jedyna daje 100% pewności, że nie zajdzie się w ciążę.
Zalety:
* Stuprocentowa pewność, że nie zajdzie się w ciążę.
* Brak ingerencji w organizm substancjami chemicznymi, hormonalnymi.
* Brak kosztów finansowych.
Wady:
* Konieczność akceptacji tej metody przez partnerów.
* Koszty psychiczne, np. stres (trudność w powstrzymywaniu się przed kontaktem płciowym).
Okresowa:
* Okresowa wstrzemięźliwość seksualna polega na abstynencji seksualnej w okresie płodnym cyklu miesiączkowego kobiety.
* Skuteczność tej metody jest niska (wskaźnik Pearla: 1,0–9,0 do 20,0).
________________________________________________________________________________________________
Stosunek przerywany możemy zaliczyć do naturalnych metod antykoncepcji. Polega na celowym, szybkim wycofaniu penisa z pochwy przed ejakulacją (wytryskiem).
Warto podkreślić, że ta metoda może zaburzyć życie seksualne, a nawet doprowadzić do zaburzeń seksualnych o podłożu nerwicowym, uniemożliwiając osiągnięcie satysfakcji seksualnej.
Skuteczność stosunku przerywanego jest niska (wskaźnik Pearla: 12,0-36,0). Zapłodnienie jest prawdopodobne, ponieważ w trakcie stosunku płciowego dochodzi do tzw. zjawiska kropelkowania, które polega na wydobywaniu się niewielkiej ilości wydzieliny przed ejakulacją (preejakulat), w której mogą znajdować się plemniki. Ponadto przerwanie stosunku tuż przed wytryskiem może być dla mężczyzny nie lada wyzwaniem, które nie zawsze się udaje.
Zalety:
* Brak ingerencji w organizm substancjami chemicznymi, hormonalnymi.
* Brak kosztów.
Wady:
* Niska skuteczność.
* Wymaga samodyscypliny od mężczyzny.
* Brak możliwości osiągnięcia pełnej satysfakcji seksualnej przez mężczyznę.
* Może powodować zaburzenia seksualne u mężczyzny.
* Może niekorzystnie wpłynąć na życie seksualne partnerów.
* Koszty psychiczne, np. wysoki poziom stresu.
* Nie zabezpiecza przed zarażeniem się chorobami przenoszonymi drogą płciową.
________________________________________________________________________________________________
Metoda antykoncepcji polegająca na umieszczeniu w jamie macicy wkładki wewnątrzmacicznej (tzw. spirali), która uwalnia aktywne jony metalu (jony miedzi) albo progestagen. Wkładka to niewielki, giętki przedmiot o długości 2–4 cm, który kształtem może przypominać spiralę (wygięty w literę „S” lub „T”). Obecnie na rynku dostępne są wkładki uwalniające miedź – wykonane z polietylenu lub stali nierdzewnej oraz miedzi – a także wkładki uwalniające hormon lewonorgestrel, które są wykonane z elastomeru.
Obecność wkładki w macicy zmienia jej środowisko na niesprzyjające plemnikom, dzięki czemu uzyskuje się efekt antykoncepcyjny. Warto wiedzieć, że wkładki wewnątrzmaciczne mogą być umieszczane w macicy jedynie przez lekarza ginekologa. Spiralę należy wymienić po od trzech do sześciu lat (zależnie od rodzaju wkładki). W Polsce wkładki wewnątrzmaciczne zwykle zakłada się kobietom, które już rodziły.
Działanie antykoncepcyjne wkładki polega przede wszystkim na uniemożliwieniu implantacji zarodka w błonie śluzowej macicy. Jeśli do stosunku doszło w początkowym okresie cyklu, to wkładka może także uniemożliwić zapłodnienie komórki jajowej przez plemniki. Efekt antykoncepcyjny możliwy jest dzięki współdziałaniu kilku czynników:
* ramiona poprzeczne wkładki stanowią mechaniczną barierę – uniemożliwiają plemnikom wejście do jajowodów;
* progestagen wpływa na zmianę grubości endometrium (utrudnia zagnieżdżenie ewentualnego zarodka) oraz częściowo hamuje rozwój pęcherzyków Graafa i jajeczkowanie;
* jony miedzi działają na gruczoły szyjki macicy i powodują wzrost gęstości śluzu – utrudniają przenikanie plemników;
* jony miedzi także mają działanie plemnikobójcze – upośledzają ruchliwość plemników.
Wkładka jest traktowana przez organizm jak ciało obce, co powoduje niewielkie uszkodzenia tkankowe (wywołuje stan nazywany „jałowym stanem zapalnym”), w związku z czym w śluzie pojawiają się białe krwinki (leukocyty), które niszczą bakterie, wirusy i plemniki. Ponadto leukocyty uszkadzają błonę śluzową macicy, dzięki czemu zapobiegają zagnieżdżeniu się zapłodnionej komórki jajowej.
Sposób użycia:
* Każdą wkładkę wewnątrzmaciczną zakłada i wyjmuje lekarz ginekolog.
* Przed założeniem lekarz przeprowadza dokładny wywiad z pacjentką, wykonuje pełne badanie ginekologiczne, pobiera materiał do badania cytologicznego i czystości pochwy, wykonuje przezpochwowe USG narządu rodnego. Wszystko po to, by wykluczyć przeciwwskazania do zastosowania wkładki.
* Tradycyjną wkładkę wewnątrzmaciczną można założyć w dowolnym dniu cyklu, zwykle pod koniec menstruacji.
* Kobietom o niskim progu bólu lekarze zakładający wkładkę zwykle podają miejscowe znieczulenie.
* W warunkach ambulatoryjnych lekarz mierzy długość jamy macicy plastikową lub metalową sondą, odmierza długość na aplikatorze i za pomocą sterylnego aplikatora wsuwa wkładkę przez pochwę i szyjkę macicy na wcześniej określoną głębokość.
* Następnie nieznacznie cofa aplikator i wypycha tłoczkiem wkładkę, której ramiona się otwierają. Lekarz usuwa aplikator z jamy macicy i pochwy, po czym przycina nitki, którymi zakończona jest wkładka, na długość 2–3 cm, dzięki czemu kobieta może samodzielnie sprawdzić obecność i położenie wkładki.
* W zależności od rodzaju wkładki różny jest okres jej działania (zwykle kilka lat). Także wyjęcie (ewakuacja) wkładki wewnątrzmacicznej to procedura zarezerwowana dla lekarza ginekologa.
Skuteczność wkładek wewnątrzmacicznych jest wysoka. Przy prawidłowym przestrzeganiu zaleceń metody skuteczność stosowania tradycyjnej wkładki wewnątrzmacicznej (z jonami miedzi) jest nieco niższa (wskaźnik Pearla: 0,6) od skuteczności wkładki hormonalnej (wskaźnik Pearla: 0,1). Przy nieprawidłowym stosowaniu skuteczność się obniża (wskaźnik Pearla dla wkładek tradycyjnych: 0,8, dla wkładek hormonalnych: 0,3).
Najwięcej niepożądanych ciąż odnotowuje się w okresie bezpośrednio po założeniu spirali. Może być to związane z tym, że w tym czasie istnieje największe ryzyko, że wkładka się przemieści albo „wypadnie”.
Zalety:
* Wysoka skuteczność antykoncepcyjna.
* Działa natychmiast po założeniu.
* Odwracalność metody.
* W każdej chwili można z niej zrezygnować.
* Nie zakłóca przebiegu zbliżenia seksualnego (jak np. zakładanie prezerwatywy).
* Nie wpływa na pokarm matki karmiącej piersią.
* Raz założona nie absorbuje kobiety (jedynie raz na jakiś czas należy sprawdzić przy pomocy sznureczków, czy wkładka znajduje się na swoim miejscu).
* Może być stosowana nawet przez kobiety, u których występują przeciwwskazania do przyjmowania hormonów.
Wady:
* Nie można samemu zastosować tej metody (konieczna jest pomoc lekarza).
* Zabieg może być bolesny.
* Zabieg niesie ryzyko powikłań, np. w postaci uszkodzenia błony śluzowej macicy.
* Zwiększona intensywność krwawień (dotyczy wkładek z jonami miedzi).
* Ryzyko przemieszczenia się wkładki i przebicia ściany macicy.
* Zwiększone ryzyko poronienia w przypadku zajścia w ciążę.
Niektóre możliwe skutki uboczne stosowania metody:
* nieprawidłowe krwawienia miesiączkowe (zwiększone krwawienia przy wkładkach z jonami miedzi),
* ból podbrzusza i okolicy krzyżowej (szczególnie wysokie ryzyko w okresie od miesiąca do trzech miesięcy od założenia wkładki),
* częste upławy z pochwy,
* podwyższenie temperatury ciała,
* ryzyko przemieszczenia się wkładki i przebicia ściany macicy.
________________________________________________________________________________________________
Jest to antykoncepcja przyszłości, naukowcy pracują nadal nad nimi. Naukowcy z Narodowego Instytutu Zdrowia w USA stworzyli żel hormonalny, środek antykoncepcyjny dedykowany mężczyznom. Środek zawiera progesteron i testosteron, ma na celu ograniczenie produkcji spermy. Żel określany jest jako bezpieczny środek, którego działanie nie wpływa na zdrowie mężczyzny. Żel należy aplikować codziennie na skórę ramion, jego działanie utrzymuje się przez 72 godziny. W tym czasie można bezpiecznie współżyć bez obaw o możliwe zapłodnienie.
Żel antykoncepcyjny dopiero wejdzie w fazę
testów. Według MIT Technology Review, testy nad środkiem antykoncepcyjnym
rozpoczną się już w kwietniu 2018 roku. Na efekty trzeba będzie jednak poczekać.
Aby dokładnie sprawdzić działanie żelu, 400 wybranych par będzie go testować
przed kolejne 4 lata. To długo, ale środki tego typu muszą wykazywać wysoką
skuteczność, by mogły być dopuszczone do stosowania.
To nie jest pierwszy tego typu środek, który testowano. W 2012 roku przez pół roku sprawdzano działanie podobnej metody, która wykazała 89 proc. skuteczności przy zachowaniu minimalnych skutków ubocznych. Okazuje się jednak, że brakuje wsparcia samych zainteresowanych. Aby wprowadzić środek antykoncepcyjny na rynek potrzebne jest poparcie mężczyzn, którzy zadeklarują jego stosowanie. Tych wciąż jest zbyt mało, dlatego nie ma pewności, że żel antykoncepcyjny trafi niebawem na półki aptek.
Inny sposób nad jakim pracują to żel "Vasalgel" innowacyjny żel blokujący plemniki w nasieniowodach.
Jak działa?
Substancję wstrzykuje się najpierw bezpośrednio do nasieniowodów. Tam tworzy ona żelowe bariery, które blokują plemniki przemieszczające się z jąder. Co ważne, żel blokuje tylko plemniki. Płyn będzie przedostawał się dalej, dzięki czemu nie powinno dochodzić do zwrotnego wzrostu ciśnienia w nasieniowodach i najądrzu, co często przytrafia się pacjentom po zabiegu wazektomii. Wstrzykiwanie żelu trzeba będzie powtarzać co jakiś czas, nie wiadomo jeszcze jak często.
Preparat przeszedł już testy na przedstawicielach naczelnych – makakach. Wszystkie poddane testom grupy zwierząt obserwowano przez cały sezon rozrodczy, w przypadku kilku obserwacja trwała dwa lata. Przez ten czas nie zanotowano ani jednej ciąży. Ogromnym atutem nowej metody antykoncepcyjnej jest także jej łatwa i szybka odwracalność – do nasieniowodów wystarczy wstrzyknąć roztwór wodorowęglanu sodu, który neutralizuje żel i sprawia, że plemniki znowu mogą swobodnie się przemieszczać.
Fundacja Parsemus, która finansowała badania nad Vasalgelem, zapowiada rozpoczęcie przygotowań do badań z udziałem ludzi.
Cena preparatu ma być dostosowana do regionów świata. Po to, by był on dostępny dla jak największej grupy mężczyzn, którzy zdecydują się na nową metodę zapobiegania niechcianej ciąży.
___________________________________________________
Źródła:
Ponton.org.pl
21plus7.pl
zdrowie.radiozet.pl
Guardian.com
Dane amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków FDA
Artykuł Krajowego Centrum ds. AIDS